Zobowiązanie

Podczas pobytu w Polsce w 1997 r., św. Jan Paweł II, w częstochowskim kościele pw. Świętej Rodziny, zwracając się do rodziców przypomniał: „Przynosząc kiedyś Wasze dzieci do Chrztu, zobowiązaliście się do wychowania ich w wierze Kościoła i w miłości do Boga. Czy o tym pamiętacie?”. Niemalże od identycznych słów rozpoczyna się obrzęd Chrztu św.. Wierzący rodzice, przynosząc swoje dziecko do świątyni, przyjmują na siebie konkretne zobowiązanie przekazania mu chrześcijańskiego systemu wartości. Zobowiązanie to jest nawiązaniem do przysięgi, jaką małżonkowie składają w czasie Sakramentu Małżeństwa: „Czy chcecie przyjąć i po katolicku wychować potomstwo, którym Was Bóg obdarzy?”. Ba, pytanie to musiało pojawić się w czasie spisywania protokołu z rozmów kanoniczno-duszpasterskich. Wszystko to podkreśla rolę rodziców, którzy powinni być pierwszymi świadkami wiary dla swoich dzieci.

Wydaje się, że warto sobie o tym przypomnieć, szczególnie wtedy, kiedy cała rodzina przygotowuje się do Pierwszej Spowiedzi i Pierwszej Komunii św. swojego dziecka. Tym bardziej, że często spotykamy się z przekonaniem, że za religijne wychowanie dzieci, za ich formację, stosunek do praktyk religijnych i nauczanie prawd wiary odpowiedzialni są tylko katecheci i księża.

Kairos rodziny

Obecny czas – kairos przynagla nas do ewangelizacji i dawania świadectwa wiary. Bez wątpienia uprzywilejowanym miejscem do takich działań jest katolicka rodzina. To w niej dokonuje się pierwsze wtajemniczenie w życie chrześcijańskie młodego pokolenia. Świadectwo żywej wiary, dawane przez rodziców, potrzebne jest w tym czasie może nie tyle dzieciom, ile samym rodzicom.

Celem Kościoła nie jest pozyskiwanie jak największej liczby członków dla siebie, lecz dla zbawienia, którego dokonuje Bóg za pośrednictwem Kościoła. Dzisiaj jednak wielu ludzi ocenia Kościół jedynie jako instytucję czy organizację, która posiada cele podobne do innych instytucji. To błędne postrzeganie Kościoła wpływa niekorzystnie na rodziny, które chcą wzrastać w wierze, a także wychowywać w niej swoje dzieci.

Życie jest Bożym darem. Raz tylko żyjemy, nie możemy więc życia zmarnować! Wiemy, że wokół nas istnieje wiele różnych „ofert” na szczęśliwe życie. Najpewniejszą jest wciąż oferta przyjaźni z Bogiem. Ona gwarantuje kroczenie w dobrym i bezpiecznym kierunku.

Katecheza czy ewangelizacja

Zasadniczym celem katechizacji, niezależnie od miejsca i czasu jej głoszenia, jest wychowanie w wierze. Ma ono prowadzić do dojrzałej, dynamicznej wiary w tym celu, by była to żywa, wyraźna i czynna wiara. Współczesna katecheza głoszona jest bardzo często w środowisku mocno zlaicyzowanym. Dlatego też, w obecnej sytuacji pojawia się zasadniczy problem: katechizować czy ewangelizować? Ewangelizacja może otworzyć katechizację na współczesnego odbiorcę i pomóc jej zrealizować zasadniczy cel. W przypadku osób katechizowanych należący jedynie formalnie do Kościoła, ewangelizacja może prowadzić lub towarzyszyć dziełu katechizacji. Katecheza nie może więc dziś być jedynie nauczaniem lub wyłącznie katechizacją.

Katecheza (według Katechizmu Kościoła Katolickiego) powinna łączyć się z niektórymi elementami pasterskiej misji Kościoła, choć nie oznacza to, że ma się z nimi utożsamiać. Tymi elementami są: wzbudzanie wiary poprzez głoszenie Ewangelii, poszukiwanie racji wiary, doświadczanie życia chrześcijańskiego – poprzez różne formy działania – celebracja sakramentów.

Religijne życie rodziny

W religijnym życiu rodziny jednakowo uczestniczą dzieci, rodzice, dziadkowie. Wyrazem troski o tę sferę życia jest między innymi codzienna modlitwa, wspólna niedzielna Eucharystia, szacunek dla spraw wiary i sumienia w dyskusjach, decyzjach, komentarzach. Również udział i zaangażowanie w działalność charytatywną. To także dbałość o katolickie tradycje i obyczaje, czy chociażby eksponowanie w domach katolickich symboli.

To niby takie oczywiste. Czy jednak w wielu rodzinach nie bywa tak, że rodzice wysyłają dzieci do kościoła, a sami rezygnują z tej praktyki, mówiąc że są zmęczeni, nie mają czasu lub wprost, że już ich to nie interesuje. Efekt bywa oczywisty. Dzieci przy najbliższej okazji, przy najmniejszej trudności, zrezygnują z udziału w liturgii.

Parafialna katecheza dla rodziców

Współczesny świat stawia przed rodzinami i rodzicami nowe wyzwania, które należy podjąć w trosce o zachowanie wiary. Na tym polu rodzi się ogromna szansa dla duszpasterstwa parafialnego. Jest nią parafialna katecheza dla dorosłych, szczególnie dla rodziców dzieci przygotowujących się do I Komunii św. Budowa i ożywianie wspólnoty parafialnej, rozwój duszpasterstwa rodzin zakłada tworzenie takich spersonalizowanych i jasno zdefiniowanych grup i wspólnot tym bardziej, że aktualne przemiany socjalne i urbanizacja nierzadko niszczą więzi rodzinne, przyjacielskie i społeczne.

Spotkania formacyjne dla rodziców są nieocenionym źródłem wsparcia. Nie bez znaczenia pozostaje fakt, że spotkania te stwarzają rodzicom możliwość refleksji (często po wielu latach) nad własną wiarą i życiem.

Mogą mieć one rozmaitą formę (konferencje, warsztaty, dni skupienia) i różną częstotliwość. Najlepiej jest, jeśli odbywać się będą systematycznie, regularnie, w ustalonych z góry terminach. Może to być konkretny, stały dzień miesiąca. Nie bez znaczenia pozostaje także ich treść. Dla przykładu tematy mogą dotyczyć np.: dziesięciu przykazań Bożych, siedmiu sakramentów św., siedmiu grzechów głównych.

Odwołanie się do katechizmowych tematów, po pierwsze koreluje z treściami, jakie poznają dzieci; po drugie, dają możliwość szerokiej aktualizacji i odwołania się do bieżących wyzwań i problemów rodzin. Ich tematyka powinna zachęcić rodziców do osobistych przemyśleń, pomóc pobudzić troskę o rozwój rodzinnego życia religijnego.

By Komunii stał się cud…

W naszej rzeczywistości wkładamy dużo energii w sprawy organizacyjne, by jak „najpiękniej” przeżyć dzień I Komunii św. A co dalej, co potem?

Wydaje się, że dopóki w parafiach, wspólnotach, nie zostanie z całą powagą potraktowane zorganizowanie systematycznej katechezy rodziców, daremne będzie oczekiwanie właściwej owocności szkolnej nauki religii oraz wszelkich form katechezy parafialnej dzieci i młodzieży. Często bowiem rodzice katoliccy, pozbawieni własnej, stałej katechezy i własnego doświadczenia przeżywania wiary, nie potrafią prowadzić rozmów o wierze ze swymi dziećmi i pozostają dalecy od Kościoła, obojętni na autentyczne życie w Kościele, a czasem nawet wrogo ustosunkowani do wiary i Kościoła.

Musimy wszyscy pamiętać, że aby dobrze przygotować dziecko na spotkanie z Jezusem, niezwykle ważna jest współpraca dorosłych. Należy właściwie podzielić role i zadania, by katecheci mogli przekazać wiedzę, a rodzice przekazywali żywą wiarę, przeżywaną na co dzień, we własnych domach.

ks. dr Bartosz Mitkiewicz

– Papieski Wydział Teologiczny, Wrocław