Od paru lat ulicami Warszawy, a także paru innych polskich miast, wędruje Orszak Dziejów. Wydarzenie jest wyjątkową, nieszablonową lekcją historii i patriotyzmu. Na ulice wychodzi ponad 100 wolontariuszy, którzy w porządku chronologicznym, przebrani w postacie z polskiej historii, prezentują osiągnięcia naszych przodków. Przemarsz otwierają Mieszko i Dobrawa w towarzystwie żywych orłów przednich, gatunku widniejącego na naszym polskim godle. Za nimi wędrują królowie, książęta, święci i błogosławieni, rycerze i żołnierze, artyści malarze, muzycy, poeci i pisarze, odkrywcy, naukowcy i wynalazcy. Korowód wieńczy święty Jan Paweł II, zamykając pokaz chrześcijańskich dziejów naszego narodu od chrztu Polski do wyboru papieża Polaka.

Widzowie i uczestnicy wydarzenia uczą się historii, zapoznając się z konkretnymi postaciami historycznymi, a organizatorzy podkreślają, że historię tworzą nie bitwy i daty. Tworzą ją konkretni ludzie poprzez swoją determinację, odwagę, pracowitość, wykorzystanie talentów, pragnienie służenia drugiemu człowiekowi, Kościołowi i Ojczyźnie. To właśnie oni zmienili świat na lepszy, to oni powinni być dla nas przykładem ludzi czynu, którym nieobce jest poświęcenie.

Na trasie Orszaku Dziejów gromadzą się widzowie pragnący ujrzeć obraz dziesiątek polskich bohaterów. Zgromadzone tłumy podziwiają starannie dobrane stroje z epoki, charakteryzacje, a także misternie przygotowane rekwizyty ukazujące największe osiągnięcia wędrujących przez dzieje przodków. Pokazowi towarzyszą oklaski, podziękowania, wzruszenia.

Po przemarszu i prezentacji postaci na scenie na placu Zamkowym następuje spotkanie widzów z postaciami, możliwość rozmowy, pozowanie do fotografii. Jaką radość sprawia najmłodszym „osobiste” spotkanie z Janem Kasprowiczem, który jest patronem ich szkoły, z Henrykiem Sienkiewiczem, autorem poczytnych powieści, czy Marią Skłodowską-Curie, genialną chemiczką i znaną uczniom laureatką Nagrody Nobla. Dziewczęta z przyjemnością ustawiają się do fotografii z żonami polskich królów, księżnymi czy damami dworu w pięknych długich sukniach. Najmłodszych rozbawia Stańczyk – błazen Zygmunta Starego i przytula odważny Miś Wojtek, trzymający w rękach drewniany pocisk symbolizujący zadanie oswojonego niedźwiedzia wśród polskich żołnierzy. Dla wszystkich wzruszające jest spotkanie z polskimi bohaterami II wojny światowej: rotmistrzem Witoldem Pileckim, Maksymilianem Kolbe, Stanisławą Leszczyńską czy bł. Rodziną Ulmów.

Wśród odgrywających historyczne role są głównie rodzice dzieci uczęszczających do kilkunastu placówek edukacyjnych, ale także nastoletnia młodzież i studenci. Wszyscy oni podejmują się chętnie zadania zaprezentowania danego bohatera, wcześniej przygotowując się do wydarzenia poprzez zdobycie wiedzy o jego postaci, kompletowanie stroju i przygotowanie rekwizytu, który w ciekawy sposób obrazowałby jego osiągnięcia. Szczególnie cieszy udział młodzieży w tym wydarzeniu, gdyż utwierdza to organizatorów w przekonaniu, że ci, którzy zagrali jakąś postać historyczną, na zawsze zapamiętają jej zasługi, a jednocześnie zapoznają się z wieloma innymi postaciami, których przedstawiają ich rówieśnicy czy rodzice.

Każda z postaci ma przy sobie wizytówki na wzór biznesowych kart wizytowych, na których jest imię i nazwisko, krótka notka biograficzna wraz z kluczową datą z życia bohatera. Wizytówki rozdawane najmłodszym są kolekcjonowaną pamiątką, a jednocześnie szczyptą historycznej wiedzy przekazanej w atrakcyjny sposób.

Podczas wydarzenia widzowie mają okazję zobaczyć krótki spektakl historyczny o Polaku, który jest postacią przewodnią widowiska danego roku. Byli to: w 2021 r. kardynał Stefan Wyszyński, beatyfikowany wówczas Prymas Tysiąclecia, w 2022 r. Ignacy Łukasiewicz, wynalazca lampy naftowej w 200-lecie urodzin, w 2023 r. bł. Rodzina Ulmów, w 2024 r. hrabia Władysław Zamoyski, ofiarodawca Tatr. Spektakl opatrzony piosenkami dla dzieci przybliża postać i jej osiągnięcia w wesoły i przystępny sposób.

Dla rodzin z dziećmi przewidziane są proste gry historyczne, w których najmłodsi mogą poznać kulturę i historię czasów, w których żył bohater. Poprzez rozwiązywanie prostych zadań na podstawie informacji znajdujących się na specjalnych planszach edukacyjnych oraz na stoiskach uczestnicy gry wchodzą w świat bohatera i w niekonwencjonalny sposób wchłaniają wiedzę.

Podczas przemarszu oraz przy organizacji gier pomaga wiele woluntariuszy. Jest to młodzież szkolna i harcerze, którzy wspierając organizacyjnie wydarzenie, jednocześnie zapoznają się z historią.

Na zakończenie wydarzenia wszyscy obecni tańczą uroczystego poloneza, który w uroczystym korowodzie łączy postacie historyczne z widzami, łączy ludzi różnych zawodów i poglądów, łączy dzieci, młodzież, rodziców i dziadków, organizatorów, a nawet przypadkowych przechodniów. Polonez ten jest wyrazem wspólnotowego, więziotwórczego świętowania radości z naszych wybitnych poprzedników i mobilizacją do ich naśladowania.

Plenerowe widowisko wydobywa z zapomnienia wspaniałe postaci z historii Polski, oddaje cześć wybitnym przodkom i pokazuje najmłodszym wyjątkowe wzorce do naśladowania. Każdy może wykorzystać swoje talenty, aby służyć Polsce, Kościołowi, drugiemu człowiekowi. Prezentacja postaci odkrywa przed najmłodszymi prawdę, jak wielu Polaków miało znaczenie w historii nie tylko naszego kraju, ale i Europy, a nawet świata. Orszak Dziejów prezentuje nie tylko znane wszystkim nazwiska takie jak Kopernik, Heweliusz, Kościuszko, Pułaski, czy Sobieski. Wśród wędrujących są bohaterowie odległej Australii, jak odkrywca Paweł Edmund Strzelecki, czy Peru, jak Ernest Malinowski, a także Chile, jak Ignacy Domeyko. Możemy spotkać kierownika pierwszej wyprawy arktycznej Henryka Arctowskiego czy ojca elektroniki Jana Czochralskiego, a także nazywanego „Edisonem metalurgii” Tadeusza Sędzimira. Naszą dumą jest Helena Jurgielewiczowa, pierwsza polska weterynarz, druga w Europie i czwarta na świecie kobieta wykształcona w tym zawodzie. Postaci te, często lepiej znane poza granicami Polski, zasługują na miejsce w szeregach naszych najwybitniejszych.

Walorem edukacyjnym wydarzenia jest również to, że przed każdą postacią idzie dziecko, czasami w stroju skautowym, niosące tabliczkę z imieniem i nazwiskiem postaci. Z dumą poprzedza i prezentuje idącą za nim postać, pomaga przy rozdawaniu wizytówek i zachęca do zapoznania się z historią. Zadanie to mobilizuje najmłodszych do zdobycia wiedzy na temat prezentowanej postaci, a także do umiejscowienia jej na osi czasu naszych dziejów.

Przemarszowi towarzyszy muzyka z różnych epok, zmieniająca się przez dzieje tak, jak zmieniały się stroje czy mody na fryzury. Wspaniały obraz całej historii pomaga zrozumieć naszą tożsamość, łączyć przeszłość z teraźniejszością i poczuć odpowiedzialność za przyszłość.

Wydarzenie wymagające pracy wielu osób zarówno odgrywających role, jak i tych, którzy, mniej widoczni, pomagają w organizacji i zapewnienia bezpieczeństwa podczas imprezy, łączy miłośników historii i społeczników z widzami w jedną wielką wspólnotę wierną dziedzictwu naszych ojców.

Orszaki odbywające się na miejskich placach, a w Warszawie na reprezentacyjnym placu Zamkowym, gromadzą licznych turystów z Polski i spoza jej granic. Wśród zainteresowanych historycznymi postaciami w ostatnich latach byli turyści z Europy, ale także z Nowej Zelandii, Kamczatki i Alaski. Wszyscy oni dzięki rozdawanym podczas Orszaku Dziejów wizytówkom i informacjom w języku angielskim mogą dowiedzieć się trochę więcej o historii naszej Ojczyzny i dokonaniach naszych przodków.

Orszak Dziejów już dwukrotnie otrzymał pozdrowienia i życzenia od pary prezydenckiej, pana Andrzeja Dudy i Agaty Kornhauser-Dudy: Niech wybitne postacie z naszej historii, prezentowane w Orszaku Dziejów, będą inspiracją do umacniania wolnej i bezpiecznej Polski, do budowania pomyślności polskich rodzin oraz następnych pokoleń rodaków.

Orszak Dziejów jest widowiskiem młodym i zaprasza do współtworzenia instytucje kultury, szkoły i parafie z wszystkich zakątków naszej Ojczyzny. Lokalne Orszaki Dziejów mogą prezentować, oprócz bohaterów ogólnopolskich, również wybitne osobistości danego regionu. Reportaże z wydarzenia z poprzednich lat można ujrzeć na stronie www.orszakdziejow.pl. Fundacja Orszak Dziejów służy pomocą w przekazaniu materiałów, grafik i scenariuszy wydarzenia tym, którzy pragną tworzyć Orszak Dziejów w swoich miastach i zgłoszą się na adres orszakdziejow.pl@gmail.com. Wśród miast organizujących Orszak Dziejów jest już Zamość, Wrocław czy Ryczów.

Tegoroczny Orszak Dziejów w Warszawie odbędzie się 13 września i poświęcony będzie Bolesławowi Chrobremu w 1000. rocznicę koronacji dwóch pierwszych królów. Zapraszamy wszystkich chętnych do wspólnego świętowania wielkości naszych przodków.

Nauka historii przez teatr i zabawę w plenerze może okazać się wsparciem dla edukacji szkolnej. Może jednocześnie w młodym pokoleniu wzbudzać dumę z naszej historii, z naszych przodków, z ich osiągnięć. Polacy tworzą wspaniały naród, którego nie trzeba się wstydzić, który wpływał na losy świata i na losy innych narodów, a jego członkowie odgrywali znaczące role w światowej nauce i technice, odkrywali nowe lądy, tworzyli instytucje edukacyjne, piękne dzieła literatury i sztuki, wnosili dobre rozwiązania prawne i społeczne, byli ofiarni i gotowi do poświęceń dla potrzebujących, oddawali życie za drugiego człowieka. Warto, aby młode pokolenie polubiło naszych bohaterów, zaprzyjaźniło się z nimi i zapragnęło ich naśladować.

Anna Murawska

– Prezes Fundacji Orszak Dziejów, pomysłodawca i scenarzysta Orszaku Dziejów

fot. P. Kula