Temat: Quiz powtórzeniowy – odzyskanie niepodległości

konspekt lekcji historii dla klasy VII szkoły podstawowej

Informacje wstępne: Niniejszy scenariusz jest konspektem oryginalnej lekcji „powtórkowej”, która przygotowuje do sprawdzianu wiadomości z tematów dotyczących: odrodzenia Rzeczypospolitej po I Wojnie Światowej oraz kształtowania się granic II RP. Równocześnie nawiązuje także do wcześniej zrealizowanego tematu dotyczącego „sprawy polskiej” podczas I WŚ.

Idea quizu powtórzeniowego bazuje na założeniu, iż podsumowanie/powtórzenie wiadomości z bieżącego materiału powinno być dla uczniów ciekawe i motywujące do nauki. W efekcie forma „teleturniejowa” takiej rekapitulacji z jednej strony jest okazją do zdobywania wiedzy poprzez zabawę, z drugiej pozwala uczniom rozłożyć proces uczenia się w czasie i sprawdzić się odpowiednio wcześniej (co już wiem, czego jeszcze nie wiem), oraz daje możliwość pozytywnej motywacji („nagrody” dla zwycięzców).

Program: dr Tomasz Maćkowski, „Wczoraj i dziś”, Program nauczania historii w klasach 4–8 szkoły podstawowej, wyd. Nowa Era, Warszawa 2017.

Podręcznik: J. Kłaczkow, A. Łaszkiewicz, S. Roszak; „Wczoraj i dziś. Podręcznik do historii dla klasy siódmej szkoły podstawowej” , wyd. Nowa Era, (877/4/2020/z1)

Cele ogólne:

– poznawcze: uczniowie rekapitulują informacje o: roli Polaków w czasie I WŚ, statusie ziem polskich w trakcie Wielkiej Wojny i rozwoju międzynarodowym „sprawy polskiej”, roli Polaków na konferencji paryskiej, tymczasowych ośrodkach władzy w Polsce w 1918 roku, odzyskaniu niepodległości przez Polskę, koncepcjach granic II RP, Orlętach Lwowskich, powstaniu wielkopolskim, wydarzeniach związanych z kształtowaniem się granic odrodzonej Polski, wojnie polsko-bolszewickiej i Bitwie Warszawskiej

– kształcące: uczniowie ćwiczą umiejętność rekapitulacji materiału w formie quizu, wzmacniają umiejętność wyszukiwania najważniejszych informacji oraz uczą się planowania i rozkładania pracy w czasie

– wychowawcze: uczniowie kształtują w sobie postawę patriotyczną, szacunek dla ojczyzny i Narodowego Święta Niepodległości; uczniowie uczą się kultury dyskusji i właściwej pracy na lekcji.

Cele szczegółowe:

Uczeń pamięta daty i postaci, rozumie pojęcia i procesy oraz potrafi opisywać zagadnienia związane z pytaniami quizu powtórzeniowego (z zakresem „powtórki”).

Pomoce dydaktyczne i metody.

Baza pytań:

– podręcznik [J. Kłaczkow, A. Łaszkiewicz, S. Roszak, „Wczoraj i dziś. Podręcznik do historii dla klasy siódmej szkoły podstawowej” , wyd. Nowa Era, (877/4/2020/z1)]

– zeszyt ćwiczeń [dla serii „Wczoraj i dziś”, klasa VII – E. Fuks, I. Janicka, L. Leszczyńska, K. Panimasz, wyd. Nowa Era]

– wzorcowy zeszyt z notatkami lekcyjnymi

– przygotowana tabelka dat

– quiz.

Tok lekcji

A. czynności techniczne (przywitanie, sprawdzenie listy obecności): 1’

B. quiz: 40’
– pierwsza runda (dwie kolejki pytań czyli dwa pytania dla każdego ucznia, za poprawną odpowiedź 10 pkt, za błędną/brak odpowiedzi strata jednego „życia” (z trzech) i zero punktów, nie ma „przejmowania” pytań)

– druga runda (pytania zadawane po kolei, za poprawną odpowiedź 10 pkt, za błędną/brak odpowiedzi strata jednego „życia” i zero punktów, jest „przejmowanie” pytań nierozwiązanych (po zgłoszeniu) – możliwość dodatkowych 20 pkt, w przypadku pomyłki przy „przejęciu” minus 20 pkt i strata „życia”)

– runda finałowa (trzy najlepsze osoby które doszły do tego etapu, pytania po kolei, za poprawną odpowiedź 10 pkt, za błędną strata jednego „życia” i zero punktów, za wycofanie się z pytania zero punktów ale bez straty „życia”, jest „przejmowanie” pytań nierozwiązanych (po zgłoszeniu) – możliwość dodatkowych 20 pkt, w przypadku pomyłki przy „przejęciu” minus 20 pkt i strata „życia”).

UWAGA: pytania mogą próbować przejąć też osoby które odpadły – jest nagroda pocieszenia dla najlepszej takiej osoby

UWAGA: zawsze po uzyskaniu odpowiedzi ostatecznej nauczyciel komentuje i dopowiada, jeśli trzeba.
C. podsumowanie i wyniki: 2’
Pierwsze miejsce – ocena z aktywności (6), drugie miejsce – ocena z aktywności (5), trzecie miejsce – plusy z aktywności (+++), najlepszy spośród tych, co odpadli – plus z aktywności (+)
D. rozdanie tabelki dat do wklejenia 1’
E. pożegnanie 1’.

Lista pytań – quizKompania Kadrowa (pojęcie); z czyjej inicjatywy powstała; przekroczenie granicy Królestwa Polskiego (data); Legiony Polskie (pojęcie); I, II i III Brygada Legionów Polskich (pojęcie); walki Legionów (3 miejsca); kryzys przysięgowy (geneza); kryzys przysięgowy (data); kryzys przysięgowy (skutki); nazwa twierdzy – więzienia – w której był Piłsudski; II Brygada (dowódca); Legion Puławski (pojęcie); Legion Puławski (data); Korpusy Polskie (pojęcie); bój pod Kaniowem (geneza); manifest dwóch cesarzy (data); jakie zawierał zapisy; odezwa Mikołaja II (data); co zawierała odezwa Mikołaja II; propaganda (pojęcie); powstanie Rady Regencyjnej (data); czym była Rada Regencyjna; kim był Thomas Woodrow Wilson; orędzia prezydenta Wilsona (data); czego dotyczył punkt 13.; konferencja w Paryżu (pojęcie); skład osobowy polskiej delegacji; „zawód” Ignacego Jana Paderewskiego; w jakim kraju „lobbował” za sprawą polską; z czym kojarzymy Romana Dmowskiego; czym zasłynął Władysław Grabski; traktat wersalski (data akceptacji); traktat wersalski (postanowienia wobec Polski); Błękitna Armia (pojęcie); Błękitna Armia (okoliczności powstania); Ignacy Daszyński (z czego znany); nacjonalizacja (pojęcie); gdzie powstała Polska Komisja Likwidacyjna Galicji i Śląska Cieszyńskiego; kto kierował jej pracami; co się wydarzyło 11 XI  1918 w Warszawie; Tymczasowy Naczelnik Państwa (kto); co oznacza to pojęcie; Komitet Narodowy Polski (kto); kto stał na czele rządu tymczasowego; data powstania rządu tymczasowego; reformy rządu tymczasowego; gabinet I.J. Paderewskiego (data); znaczenie tego gabinetu; dlaczego I.J. Paderewski stał jego na czele; jaki wpływ na odzyskanie niepodległości miała sytuacja międzynarodowa; jaka była rola Piłsudskiego w tym procesie; koncepcja inkorporacyjna (pojęcie); kto ją reprezentuje; koncepcja federacyjna (pojęcie); kto ją reprezentuje; federacja (pojęcie); Orlęta Lwowskie (pojęcie); przyczyny konfliktu polsko-ukraińskiego 1918/1919; Powstanie wielkopolskie (geneza); data wybuchu tego zrywu; Wolne Miasto Gdańsk (pojęcie); plebiscyt (pojęcie); data plebiscytu na Warmii, Mazurach i Powiślu; geneza wyniku; zaślubiny Polski z morzem (data); gdzie się odbyły; dlaczego tak ważny dostęp do morza i posiadanie portu; Symon Petlura (z czego znany); na czym polegało porozumienie Piłsudski – Petlura; wyprawa na Kijów (data); geneza ofensywy bolszewików 1920; cele tej ofensywy; linia Curzona (pojęcie); „Cud nad Wisłą” (pojęcie; Bitwa Warszawska (data); skutki bitwy; Tadeusz Rozwadowski (z czego znany); bitwa nadniemeńska (pojęcie); skutki kontrofensywy polskiej; traktat w Rydze (pojęcie); data podpisania; ustalenia traktatu; „bunt” Żeligowskiego (pojęcie); data tego wydarzenia; włączenie Litwy Środkowej do Polski (data); pierwsze powstanie śląskie (data); drugie powstanie śląskie (data); plebiscyt na Górnym Śląsku (data); rezultat; trzecie powstanie śląskie (data); geneza powstań; Wojciech Korfanty (z czego znany); skutki powstań śląskich; podział Śląska Cieszyńskiego (data); sposób podziału; 

Jakub Janik – nauczyciel historii i WOS w Szkole Podstawowej „Wierchy” Fundacji Sternik – Kraków