Najważniejsze w pedagogice – i to od jej początków, czyli od czasów starożytnej Grecji – było towarzyszenie młodemu człowiekowi na drodze jego rozwoju. To w tym czasie, kiedy filozofia zadawała głębokie pytania, znajdujemy słynne określenie pais-ago, które wskazuje na sens pedagogiki uprawianej jako „wychowawcze prowadzenie” (Rodziewicz 2011). Współcześnie można łatwo zaobserwować, że nawet jeśli pedagogika czyni wysiłki, aby prowadzić dziecko i to za rękę, niekoniecznie i nie zawsze wie, dokąd chce je zaprowadzić. Mówi się niekiedy o współczesnej pedagogice także jako o antypedagogice (Nalaskowski 2020) – i nawet jeśli nie można podważyć wielu autentycznych wysiłków pedagogów, którzy odczytują swoje zadania edukacyjno-wychowawcze jako powołanie do kształtowania dojrzałej osoby wychowanka, to jednak natrafiają oni na szeroki nurt ideologii relatywizmu, postmodernizmu czy redukcjonizmu. Bardzo wyraźny jest wpływ współczesnej kultury nie tylko na edukację jako taką, ale także na pojedynczą osobę pochłanianą przez nasilający się indywidualizm oraz konsumpcjonizm, które nie tylko osłabiają rodzinne i społeczne więzi, ale wypłukują młodego człowieka z ideałów i wartości. W ten sposób wzmacniane są szerzące się hedonizm i materializm, które osłabiają duchowe i etyczne fundamenty wychowania (Rostańska 2016; Król 2017).

Pytanie o system wychowania jest zawsze pytaniem o człowieka. Gerald L. Gutek, zajmujący się antropologicznymi podstawami pedagogiki i edukacji, jednoznacznie podkreśla, że od tego, jaką wizję antropologiczną przyjmiemy, zależy jaka będzie pedagogika. Tym samym można stwierdzić, że nie istnieje pedagogika bez światopoglądu, gdyż to pogląd na świat i człowieka kształtuje, ukierunkowuje działanie ludzkie w odniesieniu do drugiego człowieka (Gutek 2003).

Profesor Jodłowska, która w swojej pracy naukowej i pedagogicznej nieustannie odnosi się do filozofii sokratejskiej, bardzo wyraźnie wskazuje, że to „pedagogiczne prowadzenie”, ma wydobywać najbardziej pierwotne doświadczenie dziecka, niejako od wewnątrz „oświetlać” je światłem myślenia i mowy właśnie po to, aby ujawniła się prawda – i to prawda o nim samym, o rzeczywistości, o świecie, o wartości i sensie życia (Jodłowska 2016).

W przestrzeni edukacji jest wiele propozycji pedagogicznych, ale wydaje się, że ciągle za mało takich, które podpowiadają działania wychowawcze w nurcie personalizmu. Propozycją, właśnie w nurcie personalizmu, do którego również w swojej logoterapii odwołuje się Viktor Frankl² jest program PERSONA, który przygotowało i realizuje od wielu lat Stowarzyszenie Przyjaciół Szkół Katolickich. Warto podkreślić, że ten autorski program, bazujący na logoterapii, stał się praktyczną odpowiedzią na zagrożenia opisane w przeprowadzonych badaniach uczniów ze szkół SPSK w sytuacji postpandemicznej, charakteryzującej się stanami okołodepresyjnymi, licznymi uzależnieniami, w tym szczególnie od Internetu, czy nawet myślami samobójczymi (Solecki, Hreciński 2021). Ponieważ sens życia jest jednym z czynników silnie chroniących ta personalistyczno-logoterapeutyczna metoda pracy wychowawczej stała się ważną pomocą i narzędziem w realizacji misji Stowarzyszenia Przyjaciół Szkół Katolickich, jaką jest „integralny rozwój nauczyciela i ucznia”.

(…)

Więcej – w październikowym numerze “Wychowawcy”