Wychowanie człowieka jest mocno zakotwiczone w tradycji, w kulturze, w hierarchii wartości. W działaniach opiekuńczo−wychowawczych dostrzegamy troskę o sprawy materialne, o rozwój potrzeb konsumpcyjnych, natomiast często zaniedbywane są potrzeby duchowe i kulturalne. Istnieje potrzeba ukierunkowania pracy szkół na kształtowanie i rozwój zdolności i zainteresowań artystycznych i kulturalnych uczniów. Doskonalenie młodego pokolenia poprzez kulturę i sztukę ułatwi pokonanie trudności wychowawczych, różnego rodzaju zagrożeń, i pomoże wejść w świat wyższych wartości.

Edukację kulturalną należy prowadzić od najwcześniejszych lat życia dziecka. Trzeba umożliwiać mu kontakt z dziełami sztuki, stworzyć dogodne warunki do samodzielnej twórczości, rozwijać wrażliwość estetyczną, wyobraźnię, wychowywać do wartości.

Sztuka i kultura poszerzają zakres wiedzy o świecie i ludziach, wyzwalają uczucia o charakterze społecznym i moralnym. Młody człowiek nie tylko poznaje świat, ale także interpretuje i wartościuje, a podejmując działania kreatywne przemienia swoje otoczenie i swoje wnętrze.

Dzięki naturalnej ciekawości i wrażliwości dziecko potrafi przeżywać dzieła artystyczne. Rozwija się, gdy maluje, słucha, muzykuje, śpiewa, czyta, czy interpretuje słowa i dźwięki na swój sposób.

Zajęcia plastyczne, muzyczne, zainteresowania czytelnicze wspomagają rozwój umysłowy i emocjonalny dziecka, często też pomagają przełamać nieśmiałość, doznać głębokiej satysfakcji z uwalnianych emocji. Szkoda, że umiejętność gry na instrumentach muzycznych jest mało popularna, że niewiele jest pracowni plastycznych z prawdziwego zdarzenia, że brakuje pieniędzy na zajęcia pozalekcyjne i pozaszkolne. Nie uczymy dzieci dostrzegać piękna w sobie i wokół siebie, a otoczenie nie zawsze kształtuje wrażliwość estetyczną.

Małe dzieci na swój sposób tworzą, eksperymentują, badają.

Wraz z wiekiem przejaw spontanicznej twórczości dziecka maleje, rodzi się krytycyzm i dostosowywanie do wymagań szkolnych (pytania, na które trzeba znać wyuczoną podręcznikową odpowiedź). Brak czasu na samodzielne poszukiwania, na eksperymentowanie, na twórczość niszczy spontaniczność, pomysłowość, samodzielność ucznia.

Wychowanie człowieka wymaga obcowania z dziełami sztuki, aktywnego uczestnictwa w zajęciach artystycznych, wyzwalania zdolności twórczych, ukształtowanego systemu wartości estetycznych i wartości uniwersalnych. Nie możemy o tym zapominać.

dr Józef Winiarski
redaktor naczelny