O nauczaniu w naszych szkołach wiele mówią wyniki sprawdzianów w klasach szóstych szkół podstawowych oraz egzaminy zewnętrzne w gimnazjach i szkołach ponadgimnazjalnych. Obserwujemy minimalne zróżnicowanie wyników ze sprawdzianu, biorąc pod uwagę lokalizację szkoły: mała miejscowość – miasto. Bardzo często uczniowie szkół podstawowych z małych miejscowości osiągają znakomite wyniki.

Analizując wyniki egzaminów zewnętrznych można stwierdzić, że poziom wiedzy gimnazjalistów ze wsi i miasta jest porównywalny, natomiast zwiększa się różnica na poziomie liceum i technikum.

Młodzież z małych miejscowości wbrew pozorom jest bardziej zainteresowana i częściej korzysta z placówek kulturalnych, niż ta z dużych miast (spektakl teatralny, muzeum, wystawa, koncert).

Występują istotne różnice w powszechności uczęszczania dzieci 3−5−letnich do przedszkoli na wsiach i w miastach, we wczesnym wspomaganiu rozwoju dziecka, w dostępie do bezpłatnych zajęć pozalekcyjnych i pozaszkolnych, w dostępie do Internetu.

O poziomie wykształcenia nie może decydować status materialny rodziców czy miejsce zamieszkania. Trzeba stwarzać możliwości wszechstronnego rozwoju dla każdego dziecka, szczególnie tego, które chce się uczyć, a pochodzi z biednej rodziny, która swoim stylem życia ogranicza możliwość rozwoju, czy pochodzącego z małej miejscowości, w której nie ma warunków kształcenia się na miarę jego możliwości. Dlatego potrzebna jest pomoc materialna oraz psychologiczno−pedagogiczna: stypendia socjalne, pomoc w zakupie książek i pomocy szkolnych, pokrycie kosztów dojazdu do szkoły czy też zamieszkania w miejscu kształcenia. Trzeba zwalczać „kompleks prowincji”, myślenie o pochodzeniu z gorszego miejsca, bierność, że „tu się nic nie da zrobić, tu się nic zmieni”. Należy budować poczucie własnej wartości, ukazywać wzory ludzi aktywnych, uczyć umiejętności społecznych, współdziałania w grupie, uczestniczenia w dialogu, dyskusji, autoprezentacji, brania własnego losu w swoje ręce.

Wyrównywanie szans edukacyjnych trzeba prowadzić w każdym miejscu i czasie, gdy zaistnieje taka potrzeba. Organizować dodatkowe zajęcia dydaktyczno−wyrównawcze, oddziały integracyjne, likwidować bariery architektoniczne, mądrze zagospodarowywać czas wolny uczniów, unowocześniać bazę szkół i wprowadzać innowacje pedagogiczne, ukierunkować pracę szkoły na wyławianie talentów, na pomoc uczniom wybitnie zdolnym.


dr Józef Winiarski
redaktor naczelny